İhtiyati Tedbir Nedir? İhtiyati Tedbir Nasıl Alınır?

İhtiyati tedbir, bir davada kesin hüküm verilmeden önce, yargılama süreci sırasında, hakkın elde edilmesinin zorlaşması veya imkansız hale gelmesi gibi durumların önüne geçmek amacıyla verilen geçici hukuki korumadır. Bu tedbir, tarafların haklarının korunması amacıyla, mahkemenin verdiği bir karar ile uygulanır ve özellikle uzun süren davalar veya uyuşmazlıklar esnasında tarafların zarar görmesini engellemek için hayati öneme sahiptir.

Örneğin, bir gayrimenkulün satılması veya ipotek edilmesi gibi işlemler, dava sonuçlanana kadar ihtiyati tedbir ile engellenebilir. İhtiyati tedbir kararı, yalnızca belirli koşullar altında ve somut olayın özelliklerine göre mahkeme tarafından verilir.

İhtiyati Tedbir Talebi

İhtiyati tedbir talebi, dava açılmadan önce ya da dava sürecinde talep edilebilir.

• Dava Açılmadan Önce: Dava açılmadan önce yapılacak ihtiyati tedbir talepleri, davanın esasına ilişkin görevli mahkemeye yapılır.

• Dava Sonrasında: Davanın açılmasından sonra, tedbir talebi, davayı görmekte olan mahkemeye yapılmalıdır.

Mahkeme, talebi değerlendirdikten sonra, gerekirse karşı tarafı da dinleyerek, tedbir kararını verir. Ancak bazı durumlarda, acil bir durum söz konusu olduğunda, karşı taraf dinlenmeden de tedbir kararı alınabilir.

İhtiyati Tedbir İçin Gerekli Şartlar

İhtiyati tedbirin verilmesi için üç temel şart bulunur:

1. Hakkın elde edilmesinin mühim derecede zorlaşması veya imkansız hale gelmesi riski.

2. Yargılama sürecinde yaşanacak gecikme nedeniyle ciddi zararın doğması ihtimali.

3. Somut olayda riskli bir durumun bulunması, yani hak kaybı yaşanması ihtimali.

Bu şartlardan biri bile oluştuğunda, mahkeme ihtiyati tedbir kararı verebilir.

İhtiyati Tedbir Kararının İçeriği

Mahkeme tarafından verilen ihtiyati tedbir kararı, korunacak hakkın niteliğine göre değişebilir. Bu karar, hakkın kaybolmasını engellemeyi amaçlar. Örneğin, bir gayrimenkule ihtiyati tedbir konulmuşsa, satış işlemi veya devri engellenebilir. Eğer tedbir bir taşınır mal üzerine uygulanıyorsa, o malın haczi de yapılabilir.

İhtiyati tedbir kararında, tedbirin dayanağı olan somut deliller ve gerekçeler açıkça belirtilir. Ayrıca, kararın uygulanabilmesi için gerekli teminat miktarı da belirtilir.

Teminat Gösterilmesi Zorunluluğu

İhtiyati tedbir talebinde bulunan taraf, talebinin haklı olup olmadığı tam olarak kanıtlanmadığı için teminat göstermekle yükümlüdür. Bu teminat, tarafın haksız çıkması durumunda karşı tarafın uğrayacağı zararın karşılanmasını amaçlar. Ancak, talep edilen tedbir resmi bir belgeye dayanıyorsa, teminat alınmayabilir.

Kararın Uygulanması ve Süreler

Mahkeme tarafından verilen ihtiyati tedbir kararı, genellikle kararın verilmesinden sonra 1 hafta içinde uygulanmalıdır. Aksi takdirde, tedbir kararı kendiliğinden geçersiz hale gelir.

İhtiyati tedbir kararının uygulanabilmesi için, bazı durumlarda başvuruda bulunulması gerekebilir. Örneğin, bir taşınmaz üzerindeki tedbir kararının tapu siciline kaydedilmesi gerekebilir.

İhtiyati Tedbir Kararına Karşı İtiraz

İhtiyati tedbir kararına karşı, kararın verildiği mahkemeye itiraz edilebilir. Aleyhine tedbir kararı verilen taraf, kararın tebliğinden itibaren 1 hafta içinde itiraz edebilir. Ayrıca, üçüncü kişiler de, menfaatleri doğrudan etkilendiği takdirde, ihtiyati tedbire itiraz edebilirler.

İtiraz üzerine mahkeme, yeni bir karar verebilir ve tedbir kararını değiştirebilir veya kaldırabilir.

İhtiyati Tedbir ile İhtiyati Haciz Arasındaki Farklar

İhtiyati tedbir ile ihtiyati haciz arasındaki bazı önemli farklar bulunmaktadır:

• İhtiyati haciz yalnızca para ve teminat alacakları ile ilgili davalarda uygulanırken, ihtiyati tedbir her türlü hak hakkında, para dışındaki tüm davalarda da uygulanabilir.

• İhtiyati haciz ile borçlunun malvarlığına haciz konulurken, ihtiyati tedbir ile yargılama konusu olan "şey"e tedbir konur.

• İhtiyati haciz kararının ardından alacaklı icra takibi yapabilirken, ihtiyati tedbir kararından sonra dava açmak zorunludur.

İhtiyati Tedbir Talep Edilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

İhtiyati tedbir kararı almak, hukuki bir süreçtir ve kararın doğru bir şekilde verilmesi için özen gerektirir. Tedbir talep ederken ya da bir tedbir kararına karşı itirazda bulunurken, konu hakkında deneyimli bir avukattan yardım almak, sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlar ve olası hak kayıplarının önüne geçer.

Her durumda, ihtiyati tedbirin uygulanması sırasında tarafların hukuki haklarına saygı gösterilmeli ve mahkemeye başvurulacak belgeler dikkatle hazırlanmalıdır. Mersin'de bulunan Avukat Şevval Tatlı'ya ait hukuk büromuzla irtibata geçip profesyonel destek alabilirsiniz.